Category Archives: Մայրենի

217. Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:

Սիրտ-սրտային, վախ-վախկոտ, քար-քարոտ, մայր-մայրական, երկինք-երկրնային, արև-արևոտ, փայտ-փայտե, լեռ(ն)-լեռնային, փողոց-փողոցային, երկաթ-երկաթյա, օդ-օդային, ծաղիկ-ծաղկային, եղբայր-եղբայրական, ոսկի-ոսկյա, արծաթ-արծաթյա, ծով-ծովային, Ամերիկա-ամերկիկական, Ֆրանսիա-ֆրանսիական, Գերմանիա-գերմանիական:

224. Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:

Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր: Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր: Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր:

225. Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:

Օրինակ՝

ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր

Ամենավատ-ամենից վատ, գեղեցկագույն-ամենա գեղեցկագույն , բարձրագույն-ամենա բարձրագույն, ամենաազնիվ-ամենից ազնիվ, ամենից հզոր- ամենա հզոր, ամենից ահեղ-ամենա ահեղ, համեստագույն-ամենա համեստագույն, ամենահին-ամենից հին, ամենից ծանր-ամենա ծանր, ամենալուրջ-ամենից լուրջ, ամենից խոշոր-ամենա խոշոր:

228. Տրված բառակապակցություններից ամեն մեկի իմաստն արտահայտի՛ր մեկ բառով: Ի՞նչ է ցույց տալիս -սուն ածանցը:

Երեք տասնյակ-երեսուն, չորս տասնյակ-քառասուն, հինգ տասնյակ-հիցուն, վեց տասնյակ-վաթսուն, յոթ տասնյակ-յոթանասուն, ութ տասնյակ-ութսուն, ինը տասնյակ-ինսուն:

229. Զննի՛ր տրված բառաշարքերը և փորձի՛ր պարզել, թե բաղադրյալ թվականներից որո՞նք կից (միասին) գրություն ունեն, և որո՞նք՝ հարադիր (աոանձին):

Ա. Տասնյոթ, քսաներեք, երեսունմեկ, քառասունվեց, հիսունչորս, վաթսունինը, յոթանասունհինգ, ութսուներկու, իննսունինը: Բ. Հարյուր մեկ, երկու հարյուր քսանվեց, հինգ հազար վեց հարյուր երեսունյոթ, չորս միլիարդ ինը միլիոն յոթ հարյուր հազար վեց հարյուր յոթանասունյոթ և այլն:

մինչև հարյուրը թվերը գրվում են միասին,

հարյուրից հետո առանձին:

230. Տրված թվականները գրի՛ր բառերով:

65, 48, 107, 93, 6087, 4321, 786b

Գրել է մանկավարժական–մեթոդական բազմաթիվ աշխատություններ։ Առանձնակի կարևորություն ունի նրա «Ուսումն մայրենի լեզվի» Ա, Բ, Գ, Դ տարիների համար դասագրքերը, որոնցից առաջինը շուրջ 40 տարի (1875-1916) եղել է ամենատարածված այբբենարանը հայկական դպրոցներում։

Կարծես հեքիաթների միջից եկած, մեր իրականության մեջ քայլող մի զորապետ իշխան լիներ, լեռների քաջ որսկան, աշխարհե աշխարհ կտրող քարավանապետ։

1. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝ գոյականների և ածականների:

Կաղնի-գոյական, հայտնի-ածական, մեծ-ածական, կանաչ-ածական, աղջիկ-գոյական, գետ-գոյական, բուք-գոյական, բարի-ածական, տգեղ-ածական, ճշմարտություն-գոյական, անտուն-ածական, բարկացկոտ-ածական,          Գայանե-գոյական, տուն-գոյալան, կատու-գոյական, գունավոր-ածական, կաղամբ-գոյական, հեռուստացույց-գոյական, խակ-ածական, Հայաստան-գոյական, հետաքրքիր-ածական, վարդ-գոյական, Վարդուհի-գոյական, փշոտ-ածական, լիճ-գոյական, ալիք-գոյական, հզոր-ածական, բարձր-ածական, մարտ-գոյական, մարտակառք-գոյական, կառապան-գոյական, հմուտ-ածական, մարտական-ածական, եռանիվ-ածական, հեծանիվ-գոյական, ալ-ածական, պատմություն-ածական, պատմական-ածական, թռչուն-գոյական, թռիչք-գոյական, խիզախ-ածական, բարի-ածական, բարեկամական-ածական, շքեղ-ածական, գարուն-գոյական, գարնանային-ածական, արևոտ-ածական, արև-գոյական, երկար-ածական:

2. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր: Ինչպե՞ս են կոչվում այդ բաոերը:

Ա Բ

Մեծ — մեծանալ

բարձր — բարձրանալ

չոր — չորանալ

չար — չարանալ

ածականից դառնում է բայ

3. Տրված զույգ նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերի տարբերությունը բացատրի´ր:

Սարի լանջը կանաչ խոտով է ծածկված: Լանջի խոտն արդեն կանաչում է:

1)կանաչ-ածական (հատկանիշ ցույց տվող բառ) 2) կանաչում է բայ (գործողություն ցույց տվող բառ)

Ի՞նչ պատկեր. ուղիղ գիծ է ստացվել: Գիծն ուղղի´ր, որ պատկերը ճիշտ ստացվի:

1)ուղիղ-ածական (հատկանիշ ցույց տվող բառ) 2) ուղղել է բայ (գործողություն ցույց տվող բառ)

Այդ քաղաքում մի բարի հսկա էր ապրում: Հսկան բարիացավ ու երեխաներին այգի

հրավիրևց:

1)բարի-ածական (հատկանիշ ցույց տվող բառ) 2) բարիացավ է բայ (գործողություն ցույց տվող բառ)

Աղջիկը շատ գեղեցիկ էր ու քայլում էր նազ անելով: Աղջիկը գեղեցկանում էր օր օրի:

1)գեղեցիկ-ածական (հատկանիշ ցույց տվող բառ) 2) գեղեցկանալ է բայ (գործողություն ցույց տվող բառ)

Գոռոզ արքան հրամայեց բարձր ժայռի վրա քանդակել իրեն: Արքան գոռոզանում էր իր արած գործով ու հաղթանակներով:

1)գոռոզ-ածական (հատկանիշ ցույց տվող բառ) 2) գոռոզանալ է բայ (գործողություն ցույց տվող բառ)

4. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանց տարբերությունը բացատրի´ր:

Ծաղիկ, ջինջ, վազել, բուրավետ, մեծ, ժամացույց, թրթռալ, թիավարել, ջուր, ջրոտ, ուրախ, ջրել, սար, մարդ, գնալ, ծաղկավետ, հրաշալի, երեխա, լողալ, վազվզել, մաքուր, նավաստի, օձ, ճկուն, սողալ, իջնել, ամպ, բացվել, չխկչխկալ, սև, ինքնաթիռ, առվակ, պայծառ, գոռգոռալ, գարուն, բարձրանալ, սպիտակ, թիթեռ, պահակ, նավակ, զաղտնի, պահել, հատիկ, ոսկեզօծ, ոսկեզօծել, երկաթյա:

գոյական-ծաղիկ, ժամացույց,ջուր,սար,մարդ,երեխա,նավաստի,օձ,ամպ,ինքնաթիռ,առվակ,գարուն,թիթեռ,պահակ,նավակ,հատիկ,

ածական-ջինջ,բուրավետ,մեծ,ջրոտ,ուրախ,ծաղկավետ,հրաշալի,մաքուր,ճկուն,սև,պայծառ,սպիտակ,զաղտնի, ոսկեզօծ,երկաթյա

բայ-վազել,թրթռալ,թիավարել,ջրել,լողալ,վազվզել,սողալ,իջնել,բացվել, չխկչխկալ,գոռգոռալ,բարձրանալ,պահել,ոսկեզօծել

Ասում են, իբրև, երկնում կապուտակ
Կա մի լուսեղեն սիրուն ապարանք.
Այնտեղ եթերքում, ամպերի գլխին
Ամուր, անսասան կանգնած է նա մին:

Նրա դռներին պահնորդ չէ հսկում,
Ոչ մոտից անցնող, ոչ ձայն է լսվում.
Միայն դյութական ամրոցի միջին
Տաշտըն առաջին չոքած է մի կին:
Խմոր է հունցում, և բազուկները

Վերև են քաշած մինչ արմունկները.
Խմոր է հունցում և անուշ երգում,
Որ փափկահնչյուն լռին եթերքում
Անոսր այերը թեթև տատանում,
Կամաց հեռանում է, անհետանում:

Ահա համրընթաց, ձյունափայլ, ճերմակ
Ամպերը կտրած միմյանց քամակ,
Ինչպես գնայուն լեռներ ահագին
Ունկնդիր են այն քաղցրալուր երգին:
Այն հրաշագեղ կինն երկնաբնակ

Ունի երկու հատ գեղեցիկ զավակ.
Եվ ահա կանչեց իր սիրուն զույգին,
Ձայն տվեց թե չէ՝ դուրս եկան կողքին:
Աղջիկ է մեծը, անունն՝ Արեգակ,
Նմանը չըկա երկնքում հրեշտակ.

Աչքերը սև-սև, մազերը գանգուր,
Հոնքերը կեռ-կեռ, ասես մի-մի թուր.
Իսկ փոքրը՝ տղա, անունը Լուսնյակ,
Շարմաղ, ինչպես ձյուն, իրավ լուսունակ:
Ապա թե խոսեց մայրը լուսածին.

— Գնացե՛ք, որդիք, Արեգակ, Լուսին,
Մեկդ գիշերը, մյուսդ ցերեկը,
Լուսավորեցեք խավար աշխարհքը.
Դե՛հ, բավական է, գնացեք, որդիք,
Հերիք խավարում խարխափեն մարդիկ:

— Ես ցերեկը կերթամ, ասաց Լուսնյակը,
Լուսավորելու խավար աշխարհքը,
Եվ այնտեղ ինչ որ տեսնեմ, նկատեմ,
Կըգամ քեզ, մայրիկ, մին-մին կըպատմեմ:
— Վա՜հ, չէ՜, ես պիտի գնամ ցերեկը,

Խոսեց վրդովված սիրուն Արեգը.
Միթե աղջիկը կըշրջի՞ գիշերը,
Որոշիր, խնդրեմ, մայրիկ, մեր դերը:
— Լսի՛ր, իմ Լուսին, չէ՞ խելոք ես դուն,
Հորդորեց մայրը յուր համառ որդուն,

Արեգն աղջիկ է, նա կըվախենա,
Դու քաջ տղա ես, գիշերը գնա:
Սակայն Լուսինը պպին էր կանգնել,
Սիրուն քրոջը չուզեց զիջանել.
Եվ այդ ժամանակ մայրը լուսածին

Բարկացած դարձավ համառ Լուսնյակին. —
— Բավական, Լուսին, պատանի դու վես,
Գնա՜ քո գործին, հեռացիր աչքես:
Ասաց, Լուսնյակի երեսին սիպտակ
Խմորոտ ձեռքով զարկեց մի ապտակ:

Խռովեց Լուսինն ու լացակնքած
Դուրս եկավ իսկույն իր գործին գնաց.
Բայց ապտակ կերած օրվանից դեսը
Խմորոտ է նրա քիթն ու երեսը:
Սակայն ամաչկոտ Արեգակն այժմ էլ

Մարդուց էր քաշվում ցերեկով շրջել.
Եվ ահա մայրըն Արևին տվեց
Մի բուռ ասեղ, այսպես պատվիրեց.
— Հողեղեն աչքեր թե որ նայեն քեզ,
Այս ասեղներով նրանց կըծակես:

Արևը շիկնած, մեծ ապարանքից
Դուրս եկավ երկինք, ամպի արանքից
Նայեց աշխարհքին, կենսատու շռայլ
Իջավ, լուսացավ երկիրը մռայլ,
Եվ զվարթացավ բնությունն ամեն:

Բայց մինչև այսօր ոչ մի հողեղեն
Չէ կարող նայել նրա լույս դեմքին,
Աչքեր է ծակում, ասեղ կա ձեռքին:
Մեկը ցերեկը, մյուսը գիշերը,
Ջոկ կատարելով իրանց դերերը,

Երկար ժամանակ իրար չըտեսան,
Սաստիկ կարոտով տանջվել սկսան:
Եվ տվեց աստված իրարից բաժան
Քույր ու եղբորը մի ժամ տեսության.
Այդ տեսակցության ժամին կարոտած

Քույրն ու եղբայրը գրկում են միմյանց.
Իսկ քույր ու եղբայր երբ որ գրկվում են,
Մարդիկ մի առ ժամ լույսից զրկվում են:

Դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը, բացատրի՛ր։ անսասան- չսասանվող,պահնորդ-պահակ, շռայլ-անհաշիվ ու առանց խրնայելու ծախսող

Ածական

Ուշադիր կարդա՛:

Ածականը ցույց է տալիս առարկայի հատկանիշ (որպիսություն): Առարկայի հատկանիշը կարող է համեմատվել այլ առարկաների նույն հատկանիշի հետ, արտահայտել նրա առավել, պակաս լինելը կամ էլ գերազանցությունը: Ածականի համեմատության աստիճանները կազմվում են ավելի, պակաս, քիչ, նվազ, ամենից բառերով և ամենա-, -ագույն ածանցներով:

216. Տրված բառերից յուրաքանչյուրին ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիր չկրկնել):

Օրինակ՝

քարե, բարձր, երկհարկանի, բնակելի, գեղեցիկ տուն:

Քույր-բարձրահասակ,խելացի,մեծ,գեղեցիկ,աշխատասեր

եղբայր,կոլոտ,քաջ,հոգատար,կատակասեր,խելոք

մայր,բարի,քնքուշ,գործունյա,նուրբ,սքանչելի

հայր,քաջ,հարուստ,անվախ,ուժեղ,հոգատար

տատիկ,տարիքով,ջղայն,կաղ

պապիկ,խուլ,կույր,ծեր

217. Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:

Սիրտ-անսիրտ, վախ-անվախ, քար-քարե, մայր-մայրական, երկինք-երկնային, արև-արևոտ, փայտ-փայտե, լեռ-լառնային, փողոց-փողոցային, երկաթ-երկաթյա, օդ-օդային, ծաղիկ-ծաղկային, եղբայր-եղբարական, ոսկի-ոսկյա, արծաթ-արծաթե, Ամերիկա-ամերիկյան, Ֆրանսիա-ֆրանսիական, Գերմանիա-գերմանական։

/https://grqamol.am/article/vahan-teryan-ashnan/

Սեբաստացու ծննդյան օրը

Մխիթար Սեբաստացու ծննդյան օրը սեբաստացիների մոտ այդ օրը նրանք իրականացնում են բառարանընթերցման ֆլեշմոբ։ Նրանք կամ իրանց բառարանն են ստեղցում կամել ուրիշ բառարանի մասին են պատմում։

Արտասահման-մարդկանց մոտ  նշանակում է քաղաքից դուրս, քաղաքի սահմաներից դուրս, իսկ սեբաստացիների մոտ նշանակում է դասասենյակներից մեկը այնտեղ մենք համերգներին ենք պատրաստվում և այնտեղներկայացնում։

Հարթակ-փոքրիկ տարածք, իսկ մեզ համար նշանակում է հյուրատուն այնտեղ կարող են գիշերել կրթահամալիրի հյուրերը։

Ֆլեշմոբ-բոլորի մոտ այս բառը նշանակում է պլանավորված միջոցառում, իսկ մեզ համար այն ամեն ամիս բոլոր առարկաներից առաջադրանքներ ենք կատարում։

Մեդիաուրբաթ-ուրբաթ օրերին կտավորված միջոցառում այդ օրը մենք գնում ենք եկեղեցի և երգում ենք, ամեն ուրբաթ մի դպրոց է պատասխանատու։