Հարգիր ուսուցչիդ

Ես համոզված եմ, որ քո ընկեր Ստրադին երբեք չէր դժգոհի իր ուսուցչից: Իսկ դու վրդովված ասում ես. <<Ուսուցիչը զայրացած էր, վատ տրամադրություն ուներ>>: Մտածիր այն մասին, թե որքան հաճախ ես դու ինքդ բարկացած պատասխանում՝ այն էլ հորդ ու մորդ, որոնց հանդեպ քո ցանկացած կոպիտ խոսքը՝ հանցագործություն է: Իսկ չէ որ քո ուսուցիչը բարկանալու շատ ավելի պատճառներ ունի:Հիշիր, քանի տարի է արդեն, որ նա աշխատում է դպրոցում՝  երեխաների հետ և չնայած նրանցից շատերը սիրալիր ու լսող են, բայց միշտ էլ գտնվում են անշնորհակալներ, ովքեր չարաշահում են նրա բարությունն ու չեն հարգում նրա աշխատանքը: Դուք ինքներդ նրան ավելի շատ վշտացնում եք, քան ուրախություն պատճառում:
Եվ մտածել ես արդյոք ինչքան է եղել, երբ ուսուցիչդ վատառողջ լինելով ջանքեր է գործադրել, որպեսզի դպրոց գա: Միգուցե նա նյարդայնանում է հենց այն պատճառով, որ իրեն վատ է զգում: Եվ դուք, չնկատելով նրա վատ ինքնազգացողությունը, չարաշահում եք նրա վիճակն ու դրանից նա ավելի է վատանում:
Հարգի’ր և սիրի’ր ուսուցչիդ, տղաս: Սիրիր նրան, քանի որ նրան սիրում և հարգում է քո հայրը. սիրիր նրան, որովհետև նա զարգացնում է քո միտքը, քեզ գիտելիքներ է տալիս, դաստիարակում է: Կգա այն օրը, երբ դու հասուն տղամարդ կդառնաս, իսկ մենք՝ ես և նա, արդեն կհեռանանք այս աշխարհից և այդ ժամանակ նրա կերպարը կհառնի քո մտքում հորդ կերպարի կողքին: Այդ ժամանակ նրա վեհ դեմքին դու կտեսնես վշտի և հոգնածության արտահայտությունը, որն այժմ չես նկատում: Սիրիր քո ուսուցչին. նա պատկանում է տարրական դասարանների հիսուն հազար ուսուցիչների  հսկայական ընտանիքին, ովքեր ցրված են ողջ Իտալիայով: Նրանք կրթում ու դաստիարակում են միլիոնավոր քո հասակակիցներին: Ուսուցիչները ձգտում են բարձրագույն նպատակի. դարձնել մեր երկրի ապագա քաղաքացիներին ավելի լավը, քան ներկայիս բնակչությունն է: Ինձ ուրախություն չի պատճառի քո սերը, եթե դու նմանապես չսիրես բոլոր նրանց ովքեր բարի են քո հանդեպ և նրանց մեջ առաջին հերթին քո ուսուցչին, ով քեզ համար պետք է առաջին տեղում լինի ծնողներիցդ հետո:
Սիրիր նրան այնպես, ինչպես կսիրեիր իմ եղբորը . սիրիր նրան երբ արդարամիտ է, կամ կարծում ես, որ արդարամիտ չէ, սիրիր երբ ուրախ է, և էլ ավելի սիրիր, երբ տխուր է: Սիրիր նրան միշտ և հավերժ ու հարգանքով արտասանիր <<ուսուցիչ>> բառը:

Քո հայր

Պտուղը տրված է, գրի՛ր ծառը:
Բալ-բալենի
ծիրան-ծիրանենի
սալոր-սալորենի
դեղձ-դեղձենի
թութ-թթենի
խնձոր-խնձորենի

Բառերն այնպես դասավորի՛ր, որ նախադասություն ստացվեն։

Մեղուն հյութ ծաղկից քաղում է։ Մեղուն ծաղկից հյութ է քաղում։
Անձրևից սունկ դուրս եկավ հետո։ Անձրևից հետո սունկ դուրս եկավ։
Երկու ճամփա գյուղացի էին գնում։ Երկու գյուղացի ճամփա էին գնում։
Կարմիր ընկավ ճանապարհ Գլխարկը։ Կարմիր գլխարկը ճանապարհ ընկավ։
Ես ծաղիկներ նվիրեցի գույնզգույն տատիկիս։ Ես նվիրեցի գույնզգույն ծաղիկներ տատիկիս։

Գտի՛ր առածների սկիզբն ու վերջը։

Ցողն անձրև չէ,            կռացած կլինեն։           Ցողն անձրև չէ, բայց էլի օգուտ է։

Պտղատու ծառի ճյուղերը    բայց էլի օգուտ է։          Պտղատու ծառի ճյուղերը կռացած կլինեն։     

Զանգակի ձայնը           նրա հորովելը կերգի։      Զանգակի ձայնը հեռվից քաղցր է հնչում։

Ում սայլին նստի,         հեռվից քաղցր է հնչում։    Ու սայլին նսստի, նրա հորովելը կերգի

Հետևյալ բառերի տառերի վերադասավորումով ստացիր նոր բառեր՝
 մշակ, ափսե, ժանր, վիճակ, գավառ, վտակ, մկրատ, պարկ, վկա:

մշակ-մաշկ
ափսե-փեսա
ժանր-նժար
վիճակ-կավիճ
գավառ-ագռավ
վտակ-կտավ
մկրատ-մտրակ
պարկ-կարպ
վկա-կավ

Բառերից ստացիր տեղ ցույց տվող գոյականներ:

հայ- Հայաստան
ռուս- Ռուսաստան
հույն-Հունաստան
վրացի-Վրաստան
հնդիկ-Հնդկաստան
չինացի-Չինաստան
ֆրանսիացի-Ֆրանսիա

Ուղիղ և հակադարխումներձ համեմատական կախումներ

Տեսական նյութ

Դուք գնում եք մեքենայով, որի արագությունը 80 կմ/ժ է։ 1 ժամում մեքենան կանցնի 80 կմ։ Իսկ 2 ժամո՞ւմ։ Պատասխանը պարզ է. 2 ան­գամ ավելի, քան 1 ժամում, այսինքն՝ 160 կմ։ 3 ժամում մեքենան կանցնի 1 ժամում անցածից 3 անգամ ավելի՝ 240 կմ, 4 ժամում՝ 320 կմ, և այլն։ Կազմենք աղյուսակ.

Այս աղյուսակից կարելի է տեսնել, որ քանի անգամ մեծանում է (կամ փոքրանում է) առաջին մեծությունը, նույնքան անգամ մեծանում է (կամ փոքրանում է) երկրորդ մեծությունը:

Եթե կազմենք այս մեծությունների համապատասխան արժեքների

հարաբերությունները, ապա դրանք հավասար կլինեն միևնույն թվին։

801=1602=2403=3204=4005=4806=80:

Սահմանում 1.y և x մեծությունները կոչվում են ուղիղ համեմատական, եթե նրանց համապատասխան արժեքների հարաբերությունը հաստատուն է, այսինքն` հավասար է միևնույն k թվին.

yx=k:

k թիվը կոչվում է համեմատականության գործակից։ Մեր օրինա­կում k = 80։

Սահմանում 2. y և x մեծությունները կոչվում են հակադարձ համեմատական, եթե նրանց համապատասխան արժեքների արտադրյալը հաստատուն է, այսինքն` հավասար է միևնույն k թվին.

y · x = k:

k թիվը կոչվում է հակադարձ համեմատականության գործակից։

Օրինակ։ Մեքենան պիտի անցնի 480 կմ։ Եթե նրա արագությունը

40 կմ/ժ է, ապա այդ ճանապարհն այն կանցնի 12 ժամում, եթե արա­գությունը լինի 60 կմ/ժ, ապա 8 ժամում, եթե 80 կմ/ժ, ապա 6 ժամում, և այլն։

Կազմենք մեծությունների փոփոխության աղյուսակը.

Այստեղ քանի անգամ որ մեծանում է (փոքրանում է) մեծություններից մեկը, նույնքան անգամ փոքրանում է (մեծանում է) մյուս մեծությունը։

Մեծությունները հակադարձ համեմատական են k = 480 գոր­ծակցով, քանի որ 40 · 12 = 60 · 8 = 80 · 6 = 100445=120 · 4 = 160 · 3 = 480 :

 

Առաջադրանքներ (դասարանում)

 

1. Հաշվե՛ք x կողմով քառակուսու մակերեսը, եթե x = 2 սմ, 3 սմ, 4 սմ, 5 սմ։ Ուղիղ համեմատակա՞ն կլինեն արդյոք քառակուսու մակե­րեսը և նրա կողմի երկարությունը։ Պատասխանը հիմնավորե՛ք։
3. S=2×2=4
4. S=3×3=9
5. S=4×4=16
6. s=5×5=25

 

1. 315կգ ապրանքի համար վճարել են 19520 դրամ: Որքա՞ն է պետք  վճարել նույն տեսակի 112կգ ապրանքի համար:

 

 

16|5 : 3|2 = 16×2|5×3 = 32|15

1. Հետևյալ մեծություններից որո՞նք են ուղիղ համեմատական.

ա) անցած ճանապարհը և արագությունը, եթե ժամանակը հաստատուն է, ոչ

բ) եռանկյան կողմը և պարագիծը, այո

գ) ուղղանկյունանիստի ծավալը և բարձրությունը, եթե հիմքի ոչ

մակերեսը հաստատուն է,

դ) ուղղանկյունանիստի ծավալը և բարձրությունը, եթե հիմքի այո

կողմերի երկարությունները հաստատուն են,

ե) մարդու տարիքը և հասակը։ այո

 

Jack was a young sailor. He lived in England, but he was often away with his
ship.
One summer he came back from a long voyage and found new neighbours
near his mother’s house. They had a pretty daughter, and Jack soon loved her
very much.
He said to her, ‘My next voyage will begin in a few days’ time, Gloria. I love
you, and I’ll marry you when I come back. I’ll think about you all the time, and
I’ll write to you and send you a present from every port.’
Jack’s first port was Freetown in Africa, and he sent Gloria a parrot from
there. It spoke five languages.
When Jack’s ship reached Australia, there was a letter from Gloria. It said,
‘Thank you for the parrot, Jack. It tasted much better than a chicken.’
Words outside the 1000: parrot, sailor

1. Նախադասությունները լրացրո´ւ:

Հայերենի ձայնավոր հնչյուններն են՝ ա, է, ը, ի, օ, ու:

Հայերենի բաղաձայն հնչյուններն են՝  բ, գ, դ, զ, թ, ժ, լ, խ, ծ, կ, հ, ձ, ղ, ճ, մ, յ, ն, շ, չ, պ, ջ, ռ, ս, վ, տ, ր, ց, փ, ք, ֆ:

2. Գրի՛ր բառեր, որոնց մեջ

ա) ր-ից հետո գրվում է դ։սարդ,մարդ,բարդ

բ) ր-ից հետո գրվում է թ:թարթիչ,կարթ,հարթ

3. Գրի՛ր բառեր, որոնց մեջ

ա) ր -ից հետո գրվում է գ.երգ,մարգ,կարգ

բ) ր -ից հետո գվում է ք: բերք,սարք,վարք

4. Գրի՛ր բառեր, որոնց մեջ

ա) ր -ից հետո գրվում է բ. արբած,դարբին,երբ

բ) ր -ից հետո գրվում է փ: երփներանգ,թարփ,արփի

5. Գրի՛ր բառեր, որոնց մեջ

ա) ր -ից հետո գրվում է ձ. բարձունք,բարձ,դարձ

բ) ր -ից հետո գրվում է ց: բարցր,արցունք,հարց

6. Գրի՛ր բառեր, որոնց մեջ

ա) ր -ից հետո գրվում է ջ. արջ,անրջել,շուրջ

բ) ր -ից հետո գրվում է չ: գրչատուփ,դարչնագույն,նկարևական

Լճերը

Հայոց հայրենիքի տարածքը հարուստ է ջրային պաշարներով։ Կան երեք խոշոր լճեր՝ Սևանը, Վանը և Ուրմիան։
Սևանն ունի քաղցրահամ ջրեր և հայտնի է նաև Գեղամա կամ Գեղարքունյաց ծով անուններով։ Ծովի մակերևույթից բարձր է եղել 1916մ։ Խորհրդային Հայաստանում ջրի անխնա օգտագործման պատճառով լճի մակարդակն իջել է քսան մետրով։ Սևանա լիճը վտանգված է, ուստի այսօր ջանքեր են գործադրվում ջրի մակարդակը բարձրացնելու, ինչպես նաև հազվագյուտ ձկնատեսակները վերացումից փրկելու համար։

Վանա Լիճը (հնում Բզնունյաց ծով) հայտնի է հատկապես Աղթամար կղզու վրա կառուցված նշանավոր Ս․ Խաչ եկեղեցով։ Լճի աղի ջրերում բազմանում է միակ ձկնատեսակը՝ տառեխը։

Մեր լեռնաշխարհ ամենամեծ լիճն Ուրմիան է։ Աղիության պատճառով չունի կենդանական և բուսական աշխարհ։ Հնում այն հայտնի էր Կապուտան ծով անվամբ։

Հայտնի են նաև Ծովակ Հյուսիսո (Չլդըր) և Փարվանա լճերը։

Գետերը։ Հայկական լեռնաշխհարի բնության առանձնատկություններից է նաև բազմաթիվ մեծ ու փոքր գետերի առայությունը։ Հայաստանից են սկզբնավորվում տարածաշրջանի մի քանի հայտնի գետեր՝ Եփրատը, Տիգրիսը, Արաքսը, Ճորոխը և Կուրը։ Հայկական գետերը թափվում են Սև ու Կասպից ծովերը և Պարսից ծոցը։

Արաքսը (հնում Երասխ), որն ամբողջությամբ հոսում է Հայաստանի տարածքով, Համարվում է հայոց մայր գետը։

Աստվածաշնչի համաձայն՝ դրախտը եղել է Եփրատի ու Տիգրիսի ակունքներում։ Եփրատի արևելյան ճյուղի՝ Արածանիի ջրերում 301 թ․ Հայոց Տրդատ 3-րդ Մեծ արքան, արքունիքը, զորքը և ժողովուրդը մկրտվել են քրիստոնյա։

Հայկական լեռնաշխարհում նշանավոր են Արարատյան, Մշո, Կարնո (Էրզրումի), Ալաշկերտի, Շիրակի և այլ դաշտերը։

Բնակլիմայական պայմանները։ Հայաստանի բնակլիմայական պայմանները բազմազան են։ Ցածրադիր գոտում աճող մրգերից հայտնի են հայկական խաղողն ու ծիրանը։ Հին աշխարհում ծիրանը, ի պատիվ հայերի՝ արմենների, անվանվել է արմենիակա։

Ավելի բարձրադիր վայրերում աճում են ցորեն, գարի, ցրտադիմացկուն խաղող։ Լեռնային հարուստ մարգագետինները նպաստավոր են անասնապահության համար։

Հայաստանը հայտնի է եղել որդան կարմիր ներկով, որը ստանում էին Արարատյան դաշտում բազմացող հաստուկ որդի տեսակից։

Անտառապատ են Հայոց լեռնաշխարհի հյուսիսային նահանգները։ Կենդանիներից տարածված են հայկական մուֆլոնը, եղջերուն, վարազը, աղվեսը, գայլը, արջը, բորենին և այլն։ Հայաստանը վաղ ժամանակներից ճանաչված էր ձիաբուծությամբ և մեղվապահությամբ։

Հայաստանի ընդերքը հարուստ է ոսկու, արծաթի, պղնձի, մոլիբդենի, աղի հանքերով, շինաքարով և այլ բնապաշարներով։ Մեր երկրի ընդերքից բխում են նաև հանքային ջրեր, որոնք հնուց ի վեր հայտնի են իրենց բուժիչ հատկություններով։

/ Գտե՛ք 5/7-ի հավասար մի կոտորակ, որի համարիչի և հայտարարի գումարը հավասար լինի

ա․ 36 15|21
բ․ 108 45|63
գ․ 24 14|10
դ․ 48 20|24
ե․ 60  25|35

2/ ամեմատե՛ք ամբողջ թվերը.
ա) 0 > –3, դ) –1 < 1, է) –13 > 2,
բ) –4 < 2, ե) 5 > –3, ը) –1000 < 1,
գ) –3 > –10, զ) –16 < –12, թ) 25 և –25։

3/ Գտե՛ք հարաբերությունը.
ա) 13-ի և 25-ի, 13|25 = 26|50
բ) 22-ի և 11/9 -ի, 22|11|9= 198|11=396|22
գ) 7/3-ի և 14/9-ի: 7|3:14|9=21|9
դ) 30-ի և 12-ի, 30|12=60|24
ե) 65-ի և 25 -ի,65|25=13|5
զ) 6/7-ի և 9/5-ի: 6|7:9|5=30|63

1. Բառերն այբբենական կարգով դասավորի´ր:

 

դափնեվարդ, դժոխք, դաշույն, դոդդոջույն, դադար, դարձյալ, դաղձ, դաշունահար, դողէրոցք, դդում, դյութել, դժվարըմբռնելի, դարպասապահ, դղրդյուն:

դադար, դաղձ, դաշույն, դաշունահար, դարձյալ, դարպասապահ, դափնեվարդ, դդում, դյութել, դժոխք, դժվարըմբռնելի, դողէրոցք, դոդդոջույն,

2. Այբբենական կարգով դասավորիր՝

 

ա) ուսուցիչներիդ անունները,

բ) դպրոցում գործածվող առարկաների անունները,

գ) անուններն այն առարկաների, որոնք կուզենայիր ունենալ:

 

3.Տրված բառերի մեջ մտնող հնչյունները գրի՛ր (փակագծում տրված է, թե քանի հնչյուն կա):

 

Օրինակ՝

եղևնի (7) — յ, ե, ղ, ե, վ, ն, ի:

Տաթե (5), ամենաերկար (11), երեալ(7), որևէ (6), երանգավորել (12), որկոր (6), անողնաշար (9), ամենաողորմելի (14):

Տաթև (5)-տ, ա, թ, ե, վ

ամենաերկար (11)-ա, մ, ե, ն, ա, յ, ե, ր, կ, ա, ր

երեալ (7)-յ, ե, ր, ե, վ, ա, լ

որևէ (6)-վ, ո, ր, ե, վ, է

երանգավորել (12)-յ, ե, ր, ա, ն, գ, ա, վ, ո, ր, ե, լ

որկոր (6)-վ, ո, ր, կ, ո, ր

անողնաշար (10)-ա, ն, վ, ո, ղ, ն, ա, շ, ա, ր

ամենաողորմելի (14)-ա, մ, ե, ն, ա, վ, ո, ղ, ո, ր, մ, ե, լ, ի

Մենք կսկսենք բացատրելով, թե կոնկրետ ինչ են միկրոկանաչները, որոնք նաև հայտնի են որպես միկրոկանաչներ, միկրոկանաչներ, միկրոկանաչներ, միկրոխոտեր կամ միկրոբույսեր: Սրանք կանաչ բանջարեղեն են, որոնք հավաքվում են տերևների կոթիլեդոնի ձևավորումից անմիջապես հետո: Ինչ է սա? Դե, կոթիլեդոնները բույսի առաջին տերևներն են և սերմի մանրէի մի մասն են: Իմանալով դա՝ կարևոր է, որ մենք չշփոթենք այս միկրոկանաչները ծիլերի կամ ծիլերի հետ: Հիմնականում դրանք փոքր-ինչ ավելի մեծ են, քան կադրերը, բայց չեն հասնում հազարի տերևի չափերին:

Սովորաբար այն մարդիկ, ովքեր գնում կամ աճեցնում են այս միկրոբույսերը Նրանք հիմնականում կենտրոնանում են սննդի և գաստրոնոմիայի վրա: Դրանք կարող են օգտագործվել և՛ որպես ճաշատեսակի բաղադրիչ, և՛ որպես տեսողական և համային բաղադրիչ: Հետևաբար, զարմանալի չէ, որ մենք միկրոկանաչներ ենք գտնում բարձրակարգ ռեստորաններում, բայց դրանք կարող են նաև խնամվել տանը: Բարձր խոհանոցի խոհարարների համար բավականին տարածված է ճաշատեսակը զարդարելու համար տարբեր գույների միկրոկանաչի օգտագործումը կամ համակցում տարբեր համեր, ինչպիսիք են քաղցրն ու կծու: