Մայրցամաքի հիմքը կազմում է Հյուսիսամերիկյան հնագույն պլատֆորմը, որի հյուսիսային հատվածը նոր ժամանակներում (նեոգենում) կոտրատվել է, որի շնորհիվ առաջացել են Կանադական Արկտիկական կղզեխումբը և Գրենլանդիան։ Պլատֆորմի վրա ձևավորվել են ընդարձակ հարթավայրեր։ Հյուսիսում՝ Կանադական սարահարթն է, որից հարավ գտնվում են Կենտրոնական և Մեծ հարթավայրերը։ Վերջին երկուսը միասին հաճախ անվանում են Պրերիաների սարահարթ (տափաստանին Ամերիկայում անվանում են պրերիա)։ Հարավում գտնվում են Միսիսիպիի, Ֆլորիդայի և Մերձատլանտյան դաշտավայրերը։

Այս մայրցամաքը Աֆրիկա են անվանել հին հռոմեացիները՝ տեղաբնիկ «աֆարիկ» ցեղի անունով։ Ըստ զբաղեցրած տարածքի՝ Աֆրիկան երկրագնդի երկրորդ մայրցամաքն է՝ Եվրասիայից հետո։ Դեռևս մեր թվականությունից շատ դարեր առաջ Աֆրիկայի հյուսիսային ափերն են այցելել փյունիկեցիները, հին հռոմեացիները, հին հույները։ Ոսկի, փղոսկր և թանկարժեք փայտանյութ հայթայթելու համար եգիպտական փարավոնները արշավախմբեր են ուղարկել դեպի Նեղոսի վերին հոսանքները։

Մայրցամաքը գտնվում է Հյուսիսային կիսագնդում, միայն ծայր հարավարևելյան կղզիների մի հատվածն է գտնվում Հարավային կիսագնդում։Եվրասիայի առավել զանգվածային մասը գտնվում է Արևելյան կիսագնդում, իսկ եզրային արևմտյան և արևելյան մասերը գտնվում են Արևմտյան կիսագնդում։ Մայրցամաքը արևմուտքից արևելք ձգվում է 16 հազ. կմ, հյուսիսից հարավ՝ 8 հազ. կմ։Եվրասիան բաժանվում է 2 աշխարհամասերի՝ Եվրոպայի և Ասիայի։Ասիային բաժին է ընկնում մայրցամաքի ընդհանուր տարածքի 80 %-ը /44,3 մլն քառ. կմ, իսկ Եվրոպային՝ 20 %-ը /10.5 մլն. քառ. կմ։

Բազմանիշ թվի բաժանում երկնիշ թվի վրա։ Բաժանման ստուգումը բազմապատկումով

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Կատարի՛ր բաժանում և արդյունքը ստուգի՛ր բազմապատկումով․

Օրինակ՝ 696:12=58

Սյունակաձև

	–	6	9	6	1	2
		6	0		5	8
		–	9	6
			9	6
				0

Ստուգում․

			x		5	8
					1	2
			+	1	1	6
				5	8
				6	9	6

300:15

Սյունակաձև

		–	3	0	0	1	5
			3	0		2	0
				0

Ստուգում՝

			x	1	5
				2	0
	+			3	0	0

672:16

Սյունակաձև

		–	6	7	2	1	6
			6	4		4	2
		–		3	2
				3	2
					0

Ստուգում՝

			x	4	2
				1	6
	+			6	7	2

990:45=

Սյունակաձև

		–	9	9	0	4	5
			9	0		2	2
		–		9	0
				9	0
					0

Ստուգում՝

			x	2	2
				4	5
	+			9	9	0

1518:22=

Սյունակաձև

	–	1	5	1	8	2	2
		1	3	2		6	9
	–		1	9	8
			1	9	8
					0

Ստուգում՝

			x	2	2
				6	9
	+

2805:85=

Սյունակաձև

	–	2	8	0	5	8	5
		2	5	5		3	3
	–		2	5	5
			2	5	5
					0

Ստուգում՝

			x	8	5
				3	3
	+			2	8	0	5

2. Թվերը ներկայացրու կարգային գումարելիների գումարի տեսքով։

4567 4000+500+60+7

87689 80000+7000+600+80+9

65089 60000+5000+80+9

45625 40000+5000+600+20+5

90985 90000+900+80+5

874589 800000+70000+4000+500+80+9

456980 400000+50000+6000+900+80

Տնային առաջադրանք

1․ Կատարի՛ր բաժանում և արդյունքը ստուգի՛ր բազմապատկումով․

938:14=

Սյունակաձև

	–		9	3	8	1	4
			8	4		6	7
	–			9	8
				9	8
					0

Ստուգում՝

			x	6	7
				1	4
	+			9	3	8

1862:98=

Սյունակաձև

	–	1	8	6	2	9	8
			9	8		1	9
	–		8	8	2
			8	8	2
					0

Ստուգում՝

			x	9	8
				1	9
	+			1	8	6	2

8673:59=

Սյունակաձև

	–	8	6	7	3	5	9
		5	9			1	4
	–	2	8	7
		2	3	6
			5	1
			5	1
				0

Ստուգում՝

			x	5	9
				1	4
	+			8	6	7	3

2. Թվերը ներկայացրու կարգային գումարելիների գումարի տեսքով։

34759 30000+4000+700+50+9

4563 4000+500+60+3

4693 4000+600+90+3

5096 5000+90+6

24891 20000+4000+800+90+1

Արջը փորում էր մրջյունի բույնը և լեզվով հավաքում նրանց ու ուտում։ Մրջյունը նրան սպանելու հնարը գտավ։ Գնալով պիծակի, իշամեղվի, մժեղի, շնաճանճի, կրետի և սրանց նմանների մոտ, խնդրում է, որ իբրև ազգականներ, օգնեն իրեն։ Սրանք կարեկցելով՝ հարվածում են արջի աչքերին ու ականջներին։ Արջը քարին է խփում գլուխը, որը նեխվում է, և որդեր են ծնվում մեջը։ Ցավի սաստկությունից արջը, բերանը բանալով` գոռում է։ Իսկ միջատները, մտնելով փորը, ծակծկում են նրա աղիքները։ Արջը նեղվելով, դիմում է հոսող ջրին և, չափից ավելի սուզվելով մեջը, խեղդվում։

Առակիս իմաստն այն է, որ հզորները տկարներին արհամարհում են և չեն վախենում նրանցից, բայց փոքրերը ուժեղանում են իմաստությամբ և հաղթում հզորներին։

– Это твой друг?
– Да, это мой друг.

– Это твоя книга?
– Да, это моя книга.

– Это твой карандаш?
– Нет, это не мой карандаш.

– Это твоё окно?
– Нет, это не моё окно.

– Это твоя сестра?
– Да, это моя сестра.

Задание 2. Закончите вопросы и напишите к ним ответы, используя слова твой, твоя, твоё и мой, моя, моё.

– Это твоя школа?
– Да, это моя

– Это твой банан?
– Да, это мой

– Это твоё место?
– Нет, это не моё

– Это твоя сумка?
– Нет, это не моя

– Это твой дом?
– Да, это мой

Задание 3. Вставьте вместо точек слова:

мой, моя, моё

Это мой дом.              Это моя сестра.         Это моё окно.

Это мой брат.             Это мой  класс.          Это моё фото.

Это моё яблоко.         Это мой шкаф.           Это моя школа.

Это моя мама.            Это мой город.           Это мой журнал.

твой, твоя, твоё

Это твоё пальто.              Это твоя собака.       Это твой этаж.

Это твоя сумка.                Это твой дедушка.    Это твой сад.

Это твоя комната.            Это твоя бабушка.     Это твоя семья.

Это твой подъезд.            Это твоя карта.          Это твоя кошка

наш, наша, наше

Это наша страна.         Это наше море.            Это наша книга.

Это наш папа.           Это наш сын.             Это наш журнал.

ваш, ваша, ваше

Это ваша школа.         Это ваш друг.                Это ваш щенок.

Это ваш класс.           Это ваш подъезд.          Это ваш врач.

Это ваше пальто.         Это ваша сестра.             Это ваша учительница.

Բազմապատկում։ Բազմանիշ թվի բազմապատկումը երկնիշ և եռանիշ թվերով

Նախ վերհիշենք, թե ինչպես ենք բազմանիշ թիվը բազմապատկում միանիշ թվով՝

x	6	4	3
			3
1	9	2	9

Այժմ բազմանիշ թիվը բազմապատկենք երկնիշ թվով:

Թիվը երկնիշ թվով՝ բազմապատկելիս սյունակաձև գրելու դեպքում նախ այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի արդյունքը գրում ենք երկրոդ տողում 1 նիշ խորքից, և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես այս օրինակներում՝

	x	4	5	6
			6	5
+	2	2	8	0
2	7	3	6
2	9	6	4	0

Այժմ բազմանիշ թիվը բազմապատկենք եռանիշ թվով:

Թիվը եռանիշ թվով բազմապատկելիս սյունակաձև գրելու դեպքում նախ այն բազմապատկում ենք միավորով, արդյունքը գրում ենք գծից ներքև 1-ին տողում, ապա տասնավորով, որի արդյունքը գրում ենք երկրոդ տողում 1 նիշ խորքից, հետո հարյուրավորով, որի արդյունքը գրում ենք երրորդ տողում 2 նիշ խորքից և արդյունքները գումարում ենք այնպես, ինչպես օրինակում՝

	x	5	4	6	2
			1	2	3
+	1	6	3	8	6
1	0	9	2	4
5	4	6	2
6	7	1	8	2	6

1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

678×5

x	6	7	8
			5
3	3	9	0

1240×3

x	1	2	4	0
				3
	3	7	2	0

585×55

	x		5	8	5
				5	5
+		2	9	2	5
	2	9	2	5
	3	2	1	7	5

548×66

	x		5	4	8
				6	6
+		3	2	8	8
	3	2	8	8
	3	7	1	6	8

828×882

	x			8	2	8
				8	8	2
+			1	6	5	6
		6	6	2	4
	6	6	2	4
	7	3	0	2	9	6

625×304

	x				6	2	5
					3	0	4
+				2	5	0	0
				0	0	0
		1	8	7	5
		1	9	0	0	0	0

8624×126

	x			8	6	2	4
					1	2	6
+			5	1	7	4	4
		1	7	2	4	8
			8	6	2	4
	7	8	6	1	6

2․ Եթե Կարենի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 14 և արդյունքը բաժանենք 5-ի, կստանանք 60։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Կարենը։157

3. Կատարել գործողությունները․

1324+324

+	1	3	2	4			Ստուգում՝	–	1	6	4	8
		3	2	4						3	2	4
	1	6	4	8					1	3	2	4

12345+23123

+	1	2	3	4	5		Ստուգում՝	–	3	5	4	6	8
	2	3	1	2	3				2	3	1	2	3
	3	5	4	6	8				1	2	3	4	5

54123-12321

–	5	4	3	2	1		Ստուգում՝	+	4	2	0	0	0
	1	2	3	2	1				1	2	3	2	1
									5	4	3	2	1

32191-2312

–	3	2	1	9	1		Ստուգում՝	+	2	9	8	7	9
	2	3	1	2					2	3	1	2
									3	2	1	9	1

8456-2341

–	8	4	5	6			Ստուգում՝	+	6	1	1	5
	2	3	4	1
	6	1	1	5

Տնային առաջադրանքներ.

1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

174×5

x	1	7	4
			5
	8	7	0

336×6

x		3	3	6
				6
	2	0	1	6

466×24

	x		4	6	6
				2	4
+	1	8	6	4
	9	3	2
	2	7	9	8

555×555

	x				5	5	5
					5	5	5
+				2	7	7	5
			2	7	7	5
		2	7	7	5
		3	0	8	0	2	5

642×704

	x				6	4	2
					7	0	4
+				2	5	6	8
				0	0	0
		5	1	2	4
		5	1	4	9	6	8

1932×126

	x			1	9	3	2
					1	2	6
+			1	1	5	9	2
			3	8	6	4
		1	9	3	2
		2	4	3	4	3	2

2․ Եթե Դավիթի մտապահած թվին ավելացնենք 2 և ստացված գումարը փոքրացնենք 5 անգամ, ապա կստանանք 34։ Գտե՛ք Դավիթի մտապահված թիվը։168

3. Կատարեք գործողությունները

9356+3421

–	9	3	5	6			Ստուգում՝	+	6	1	3	5
	3	4	2	1					3	4	2	1
	6	1	3	5					9	3	5	6

12346+4371

+	1	2	3	4	6		Ստուգում՝	–	1	6	7	1	7
	4	3	7	1					4	3	7	1
	1	6	7	1	7				1	2	3	4	6

23456+73212

+	2	3	4	5	6		Ստուգում՝	–	9	6	6	6	8
	7	3	2	1	2				7	3	2	1	2
	9	6	6	6	8				2	3	4	5	6

12321-765

–	1	2	3	2	1		Ստուգում՝	ф+	1	1	5	5	6
			7	6	5						7	6	5
	1	1	5	5	6				1	2	3	2	1